Razvijeni život stanovništva Gornje Mezije
Stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture organizovali su izložbu materijala pronađenog na lokalitetu Venčac koja danšnjem čoveku prikazuje način života na ovim prostorima u vreme rimske imperije. Reč je o postavci materijala, pokretnih kulturnih dobara koji su pronađeni na lokalitetu Venčac, gde je kragujevački Zavod za zaštitu spomenika kulture obavljao zaštitna arheološka iskopavlja koja su trajala dve godine i odvijala se u dve faze. Investitor je bila firma „Bekament” na čijem se zemljištu i nalazi ova rimska nekropola.
- Sam lokalitet je na, danas, vrlo nepristupačnom mestu, na najvišem vrhu Venčaca. Slučajno smo naišli na ovu nekropolu iz rimskog perioda sa velikim brojem grobova. Na žalost veliki deo nalazišta je uništen tokom prethodnih vekova, ali je pronađeno dovoljno materijala da steknemo sliku kakvo je stanovništvo tu živelo, kaže autorka izložbe Slavica Đorđević, arheolog i viši stručni saradnik Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
Po njoj, ovako bogati i očuvani nalazi su naučna potvrda da je na Venčacu postojao razvijen život u tom periodu. Pronađeni materijalu koji govori o pogrebnim običajima tadašnje rimske provincije Gornje Mezije (koja je obuhvatala najveći deo današnje Srbije) je iz četvrtog, petog i prvih godina šestog veka nove ere, mada je pronađen i novac i iz ranijeg perioda (treći vek p.n.e.).
- Po proceni nalaza i materijala stanovništvo sa ovog područja pripadalo je višem srednjem staležu rimske imperije. Reč je o žiteljima koji su romanizovani, kaže autorka postavke i dodaje da su svi pronađeni predmeti izuzetne izrade i ističe kao najzanimljivije čaše od stakla, koje bilo izuzetno retko i skupo u tom periodu.
U nekropoli na Venčacu, takođe je pronađeno i dosta nakita, a Slavica Đorđević izdvaja zlatnu minđušu.
- Pronađena je jedna, jer se smatra da se u to vreme i nosila samo jedna minđuša. Nađeno je i dosta srebrnog nakita, takođe minđuša, prstenja, funkcionalnih delova poput pojaseva i kopči, izuzetno očuvanih fibula (broš) sa iglom, navodi ona.
Naravno, sve to prati veliki broj predmeta od keramike, pre svega krčazi i bokali.
- Izloženi materijal treba da nam dočara život iz tog vremena koji je bio neočekivano razvijen, kao i da nam pomogne da bolje upoznamo dušu, potrebe i strahove stanovništa sa teritorije Gornje Mezije čije je stvaralaštvo ostavilo traga i u kasnijim perioda i utiralo put u stvaranju kulture savremenog čoveka, smatra ona.
Marko Grković, direktor našeg Zavoda, smatra da je postavka izuzetno značajna jer, kada je arheologija na ovom podneblju u pitanju u Šumadiji su se stručnjaci bavili mahom istraživanjima praistorije dok je antički period zapostavljen. I on i doktorka Sofija Petković sa beogradskog Arheološkog instituta se slažu da je značajan naučni doprinos ovih iskopavanja naučno dokazivanje kako je veliko i razvijeno rimsko naselje postojalo na ovom podneblju. Takođe, kao arheolozi ističu da je reč o romanizovanom stanovnštvu koje je već hristijanizovano ali i „preživljavanju” paganskih pogrebnih običaja svedoče i brojne posude za hranu i piće „u pogrebnom životu” koje su pronađene u nekropoli. Autorka Slavica Đorđević na otvaranju izložbe posebno se emotivno zahvalila prerano preminulom mladom kolegi Milošu Antonijeviću koji je učestvovao na iskopavanjima na lokalitetu Venčac.
Kragujevačka publika mogla je ovu izložbu da pogleda desetak dana a potom je postavka preneta u matični muzej u Aranđelovcu na čijoj se teritoriji lokalitet nalazi.